Z artykułu dowiesz się:
- Kiedy winiarze zaczęli używać prętów z włókna szklanego?
- Dlaczego pręty z włókna szklanego stały się w ostatnich latach popularne w winnicach?
- Czy użycie prętów kompozytowych w winnicy to odejście od tradycji?
- Czy winnice np. we Włoszech również używają włókna szklanego?
- Jakie są wady i zalety użycia prętów z włókna szklanego w winnicy?
- Jakie są techniki stosowania prętów z włókna szklanego w winnicach?
Pręty z włókna szklanego w nowoczesnych winnicach
W ostatnich latach pręty z włókna szklanego rewolucjonizują uprawę winorośli w Polsce i na całym świecie. Zdobywają popularność dzięki swojej niezwykłej lekkości, trwałości oraz wytrzymałości – co znacząco wpływa na logistykę i koszty winnic.
Pręty kompozytowe w KOKOS
Od kilku lat na polskim rynku uprawy winorośli, który gwałtownie się rozwija, zauważalny jest też dynamiczny wzrost zainteresowania prętami z włókna szklanego. Wcześniej to bambus i drewno dominowały jako materiały do tworzenia wspierających konstrukcji tymczasowych dla winorośli.
Przełom nastąpił naturalnie. Jak zauważa Zbigniew Frymus, współwłaściciel firmy KOKOS, który specjalizuje się w dostawach do winnic klienci coraz częściej pytali o alternatywę dla tradycyjnych tyczek. Początkowo były to pojedyncze sytuacje:
– Zawsze dopytujemy Klientów, czego potrzebują. Czy kupują dane pręty do sadów, czy są wystarczające, jak się sprawdzają. Kiedy kolejny Klient odpowiedział, że nabył tyczki kompozytowe do winnicy, zaczęliśmy się zastanawiać – mówi Frymus.
Z czasem stało się jasne, że rynek wysyła wyraźny sygnał – winiarzom potrzebne są rozwiązania trwalsze, bardziej wytrzymałe i odporne na warunki atmosferyczne.
Pręty z włókna szklanego – przewaga nad tradycją?
W początkowych latach wzrostu winorośli stosuje się tymczasowe podpory. Przyjmuje się, że takie wsparcie jest potrzebne młodej roślinie przez dwa lata. Najpóźniej wczesną wiosną drugiego roku należy zainstalować stałe rusztowanie złożone ze słupków i drutów.
– W praktyce hodowcy winogron trzymają same tyczki wspierające dłużej, nawet do 5 lat – zauważa Zbigniew Frymus. – Dlatego zależy im na wytrzymałości materiału i odporności na warunki pogodowe.
Tradycyjnie podpory tymczasowe to drewniane paliki, tyczki bambusowe lub stalowe pręty.
Jerzy Kyź z winnicy Cygów w filmie o największym błędach popełnionych przy zakładaniu winnicy mówi:
,,Błąd jaki popełniłem to wprowadzenie słupków drewnianych. Nie chodzi tylko o słupki, ale o całe wyposażenie rusztowania. (…) Uważam, że zero drewna. Ono nawet zaimpregnowane dwu, trzykrotnie – to nie pomaga. (…) Jak już ogrodzenie – robimy betonowe. To samo się tyczy tyczek, które na początku do sadzonek dajemy. (…) Najlepsze są tyczki z włókna szklanego, one nam wystarczą na wiele lat.”
Biorąc pod uwagę, że winnica funkcjonuje przez około 30–40 lat, słupki wykonane nawet z najwyższej jakości drewna mogą okazać się niewystarczająco trwałe. Słupki z drewna iglastego wymagają wymiany po kilku latach, natomiast te z akacji czy dębu po kilkunastu. Coraz więcej winiarzy decyduje się więc na wykorzystanie słupków ze zbrojnego betonu.
Podobnie dzieje się z wymianą drewna czy bambusa na włókno szklane.
Włókno szklane a tradycja, estetyka i ekonomia
Kiedy wyobrażamy sobie toskański lub burgundzki krajobraz i tradycyjne winnice, być może w pierwszej chwili przychodzą nam na myśl drewniane słupki, idealnie wkomponowujące się w sielski, winny klimat. Ale czy w krajach o długiej tradycji winiarskiej faktycznie wykorzystuje się drewniane tyczki w uprawie winorośli?
– Nie, bo po prostu nie jest to ekonomiczne. Przyglądałem się bardzo wielu winnicom podczas wakacji we Włoszech, gdzie kiedyś drewno było popularne. Teraz się od tego odchodzi i prawie wszędzie stawia na beton, ewentualnie metal i włókno szklane – mówi Zbigniew Frymus. – Przy zakupie drewna potrzebne są obecnie różne certyfikaty, skąd pochodzi materiał. Drewno nie jest tanie – dodaje.
Mimo, że użycie drewna lub bambusa w budowaniu podpór dla winorośli często nie jest wskazane ekonomiczne, są sytuacje, kiedy jego użycie w winnicy może okazać się ciekawym pomysłem biznesowym.
– Odwiedziłem niedawno w Polsce winnice, która sporym kosztem zdecydowała się na drewno akacjowe. Zapytałem wprost: po co im to? Oni postawili na wygląd, wycieczki – nie ekonomię, produkcję. Ich winnica ma wyglądać ładnie i naturalnie – to model biznesowy. – mówi Frymus.
Jakie tyczki kompozytowe są najczęściej stosowane w winnicach?
Najpopularniejsze rozmiary prętów z włókna szklanego, wykorzystywane w winnicach to tyczki kompozytowe o długości 1,2 m i 1,3 m o średnicy 7 mm oraz 1,4 m o nieco większej średnicy 8 mm. Klienci szczególnie cenią te produkty za ich giętkość, która ułatwia pracę.
Montaż jest niezwykle prosty – pręt wbija się w ziemię na głębokość około 25-30 cm, zapewniając stabilność roślinom, a następnie przywiązuje się je specjalnymi wężykami sadowniczymi PCV o średnicy ok 30 mm.
Pręty kompozytowe są lekkie, co ułatwia ich transport i instalację. Można je łatwo przycinać na odpowiednią długość, a ich końce można zabezpieczyć specjalnymi nasadkami, aby uniknąć uszkodzeń winorośli. Wysoka elastyczność prętów z włókna szklanego pozwala na ich łatwe dostosowanie do kształtu roślin, co jest szczególnie przydatne w trakcie sezonu wegetacyjnego, kiedy winorośl dynamicznie rośnie.
Wady i zalety prętów z włókna szklanego w winiarstwie
W prowadzeniu winnicy liczy się zarówno ekonomia, jak i logistyka. Przyjrzyjmy się więc wadom i zaletom prętów kompozytowych użytkowanych w winnicach.
Zalety prętów z włókna szklanego w winnicach
- Lekkość i łatwość montażu oraz transportu: Pręty z włókna szklanego są znacznie lżejsze od tradycyjnych podpór metalowych (9 razy lżejszy (2,0 g/cm 3) od stali) czy drewnianych, co ułatwia ich transport i instalację. Dzięki temu proces zakładania winnicy staje się mniej pracochłonny i bardziej efektywny. Ta cecha wpływa również znacząco na koszt przechowywania i przewożenia podpór.
- Trwałość i odporność na korozję: Włókno szklane nie ulega korozji ani gniciu, co jest istotne w środowisku winnicy, gdzie podpory są narażone na wilgoć i zmienne warunki atmosferyczne. Dzięki temu pręty z włókna szklanego mają dłuższą żywotność niż tradycyjne materiały.
- Odporność na warunki atmosferyczne: Pręty te są odporne na promieniowanie UV oraz skrajne temperatury, co sprawia, że zachowują swoje właściwości przez wiele lat, niezależnie od warunków pogodowych. Pręty nie nagrzewają się w przeciwieństwie do stali, nie pękają również na mrozie. Nie wchodzą w reakcje ze środkami do ochrony roślin.
- Elastyczność i wytrzymałość mechaniczna: Dzięki elastyczności pręty z włókna szklanego mogą dostosowywać się do ruchu roślin, minimalizując ryzyko uszkodzeń. Jednocześnie są wystarczająco wytrzymałe, aby utrzymać ciężar winorośli.
- Ekologiczność: To zaskakujące prawda? Przecież do sztuczny materiał! Warto jednak zauważyć, że produkcja prętów z włókna szklanego wymaga mniejszej ilości energii i wody niż produkcja prętów metalowych, którym tyczki kompozytowe dorównują trwałością i wytrzymałością. Są też wieloletnią inwestycją: generują mniej odpadów, ponieważ cykl ich użytkowania staje się znacznie dłuższy i trwa kilkadziesiąt lat.
Wady prętów z włókna szklanego
Mimo licznych zalet, pręty z włókna szklanego mają również pewne ograniczenia:
- Koszt początkowy: Chociaż pręty z włókna szklanego są trwalsze i nie wymagają konserwacji, cena zakupu może być wyższa niż tradycyjnych materiałów. Jednak długoterminowe oszczędności zrekompensują ten wydatek.
- Ograniczona dostępność: W niektórych regionach pręty z włókna szklanego mogą być trudniej dostępne niż tradycyjne materiały, co może wpływać na czas realizacji projektów. Jednak KOKOS wychodzi naprzeciw temu problemi, oferując atrakcyjne możliwości dostawy. Skontaktuj się z nami, aby dograć szczegóły!
Okazuje się więc, choć początkowo pręty z włókna szklanego wydają się droższe, ich niższe koszty logistyczne, odporność na korozję, warunki atmosferyczne, brak potrzeby konserwacji i wieloletnie użytkowanie pozwalają na wysoką opłacalność. Winiarze po dwóch latach mogą ponownie użyć tyczek kompozytowych przy kolejnych nasadzeniach lub po prostu odsprzedać.
Zdaniem Zbigniewa Frymusa na korzyść tyczek z włókna szklanego przemawia przede wszystkim trwałość.
– Taka tyczka przez 30 lat stoi w ziemi. Bambusy używane w winnicy to nie bambusy sadownicze, tylko cienkie, ze średnicą do centymetra. Będą w ziemi 3-4 lata i później zgniją. Włókno szklane ma sens w winnicach: sam produkt jest droższy – musimy w niego zainwestować, ale możemy go użyć ponownie. W winiarstwie nie sprzedajemy podpory ze swoim produktem – jak np. w szkółkach roślin ozdobnych. Tam sprawdza się bambus – włókno szklane znacznie podwyższałoby koszty sadzonek.
Techniki stosowania prętów z włókna szklanego w winnicach
Pręty z włókna szklanego mogą być też wykorzystywane w różnych systemach treliażowych. Zależnie od gęstości nasadzeń szpalery można prowadzić w formie niskiej (wysokość rusztowań ok. 120–140 cm, gęstość nasadzeń ok. 8–10 tys. krzewów na hektar), średniej (150–180 cm, ok. 4–7 tys. krzewów na hektar) i wysokiej (190–210 cm, ok. 2–3 tys. krzewów na hektar).
High Cordon
Jednym z popularnych systemów treliażowych jest wysoki kordon (High Cordon), gdzie pręty umieszczane są wzdłuż górnego drutu treliażowego, zapewniając stabilne wsparcie dla rosnących pędów winorośli. Dzięki swojej wytrzymałości i elastyczności, pręty z włókna szklanego doskonale sprawdzają się w tym systemie, pomagając uniknąć złamań i uszkodzeń pod ciężarem owoców lub podczas silnych wiatrów
Geneva Double Curtain
Innym systemem, w którym pręty z włókna szklanego znajdują zastosowanie, jest system Geneva Double Curtain (GDC). W tym przypadku pręty są używane do podtrzymywania poziomych ramion winorośli, co pozwala na lepszą cyrkulację powietrza i ekspozycję na słońce, co jest kluczowe dla zdrowia roślin i jakości owoców. Pręty z włókna szklanego są idealne do tego zastosowania, ponieważ nie korodują i nie ulegają uszkodzeniom w trudnych warunkach atmosferycznych
Podsumowanie
Pręty z włókna szklanego to przyszłość nowoczesnego winiarstwa. Ich wyjątkowa trwałość, lekkość oraz odporność na trudne warunki atmosferyczne czynią je niezastąpionym wsparciem w dynamicznie rozwijających się winnicach. Dzięki prętom z włókna szklanego winiarze mogą skupić się na rozwoju swoich upraw, jednocześnie optymalizując koszty i zwiększając efektywność produkcji. To krok w stronę trwałych i nowoczesnych rozwiązań w polskim i światowym winiarstwie.
Więcej o właściwościach włókna szklanego, powstaniu materiału i użyciu tyczek kompozytowych nie tylko w winnicach możesz przeczytać w naszym artykule Pręty z włókna szklanego: trwałość i ekonomia
